7 października 2001 / Warszawska Opera Kameralna

Inscenizacja i reżyseria: Ryszard Peryt

Kierownictwo muzyczne: Ruben Silva

Scenografia: Andrzej Sadkowski

Obsada:

Baltazar: Andrzej Klimczak – baryton

Śmierć: Marta Boberska – sopran

Daniel: Leszek Świdziński – tenor

Stary więzień: Jerzy Mahler – bas

Młody więzień: Michał Kanclerski – tenor

Trzech atletów: Bernard Pyrzyk, Jakub Burzyński, Krzysztof Kur – kontratenorzy

Trzech poetów: Zdzisław Kodyjalik, Sławomir Jurczak, Zbigniew Dębko – barytony

Synowie podbitego narodu, strażnicy, kurtyzany, grzechy

Chór Warszawskiej Opery Kameralnej

Warszawska Sinfonietta

Dyrygent: Ruben Silva

Libretto: Ryszard Peryt na podstawie sztuki Stanisława Wyspiańskiego „Daniel”

Zniewolenie narodu przez inny naród, walka z nim, poddanie się jego woli, a przede wszystkim duchowa siła uciemiężonego narodu, która prowadzi do zwycięstwa, jest treścią opery. Temat ten, aktualny za czasów Wyspiańskiego (zabory w Polsce), jest aktualny również dziś: Tybet, Kurdowie, Bałkany, Czeczenia, Palestyna i wiele, wiele innych miejsc na świecie. Religie brały i biorą w tych konfliktach niemały udział.

Myśl u Wyspiańskiego przekazana jest niezwykle skrótowo. Niemal hasłowo. Nie ma ani jednego zbędnego słowa. Nawet fragmenty liryczne są przekazane jakby w zimnym świetle, bez wzruszenia. To czytelnik się wzruszy. Poeta pozostaje silny, obiektywny, męski.

Słowo leży u źródła muzyki. Słowo Wyspiańskiego dawało mi impuls i energię do szukania dźwięku, który wzmocni jego znaczenie lub je zmieni. Obydwa rozwiązania są w tym utworze stosowane na równi. To w imię łamania stereotypów.

Tworzenie postaci przy pomocy dźwięku było istotą pracy nad tym utworem. Szukałem gestu, motywu, który mógłby się zmierzyć ze słowem. Wybór języka muzycznego był drugorzędny. Dlatego komponując Balthazara korzystałem z doświadczeń z wcześniejszych swoich utworów, rezygnując z poszukiwań i eksperymentów. Poszukiwania i eksperymenty były natomiast skierowane na postaci: ich ekspresję, charakter, zmienność i złożoność. Tekst Wyspiańskiego prowokuje do takich eksperymentów, bo jest niejednoznaczny.

To daje w rezultacie bogactwo postaci i otwiera pole dla kompozytora.

Zygmunt Krauze