Gwiazda

rok:
1981-1994-2006
czas trwania:
50-55'
obsada:
2 soprany, 2 mezzosoprany, alt, saksofon tenorowy, trąbkę, perkusję, akordeon, gitarę elektryczną, skrzypce i kontrabas
wydawca:
Uviversal Edition, Wiedeń
premiera:

I WERSJA (1981)

2 soprany, 2 mezzosoprany, alt, saksofon tenorowy, trąbkę, perkusję, akordeon, gitarę elektryczną, skrzypce i kontrabas

55′

Libretto: Helmut Kajzar

Wyd.: Uviversal Edition, Wiedeń

Światowa premiera: 7 kwietnia 1982, Nationaltheater Mannheim

Kierownictwo muzyczne: Donald Runnicles

Reżyseria: Peter Rasky

Solistki: Astrid Schirmer, Sabine Sipos

Zamówienie: Nationaltheater Mannheim

 

II WERSJA (1994)

Sopran, mezzosopran, orkiestra, chór i balet

55′

Libretto: Helmut Kajzar

Rękopis u kompozytora

PW: 12 czerwca 1994, Opera Wrocławska

Kierownictwo muzyczne: Zygmunt Krauze

Inscenizacja i reżyseria: Stefan Szlachtycz

Solistki: Jolanta Żmurko, Elżbieta Kaczmarzyk

Zamówienie: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Warszawa

 

III WERSJA (2006)

Sopran, komputer i dwóch kamerzystów

50′

PW: 19 stycznia 2006, Teatr Polski, Wrocław

Adaptacja elektroakustyczna i kierownictwo muzyczne: Cezary Duchnowski

Solistka: Agata Zubel

Reżyseria: Andrzej Makowiecki

Video: Stanisław Chwiszczuk

Kostiumy i scenografia: Marek Stanilewicz

 

Kolejne produkcje:

 

Premiera w Warszawie: 21 czerwca 1985, Teatr Narodowy

Reżyseria: Wojciech Szulczyński

Kierownictwo muzyczne: Bogdan Hoffman

Gwiazda: Halina Słonicka, Krystyna Szostek-Radkowa

Głos II: Wanda Bargielowska, Maria Olkisz

Głos III: Ewa Gawrońska, Hanna Zdunek

Głos IV: Krystyna Jaźwińska, Elżbieta Pańko

Głos V: Maria Olkisz, Maria Vranova

 

Premiera w Hamburgu: 15 czerwca 1986, Staatsoper

Reżyseria i inscenizacja: Helmut Danninger

Kierownictwo muzyczne: Zygmunt Krauze

Gwiazda: Hildegard Uhrmacher

Służący: Horst Schweimler

Aktorka: Simone Alex

Soliści Philharmonischen Staatsorchestrer: Christa Bohnhoff, Dorothea Nerlich-Kruse, Anne Pellekorne, Linda Plech, Martina Su

 

Premiera w Paryżu: czerwiec 1989, Theatre National de la Colline

Reżyseria: Jorge Lavelli

Soliści: Viorica Cortez (mezzosopran), Sylvie Valayre, Françoise Degeroges, Laure Mailfert, Denise Poray

Ensemble Musique Vivante

dyr. Zygmunt Krauze

 

Film „Gwiazda”

Reżyseria:  Stefan Szlachtycz

TVP S.A. 1995, 50 minut

Wg sztuki Helmuta Kajzara. W roli głównej Jolanta Żmurko.

Soliści i zespół Opery Wrocławskiej

zamówienie:
Nationaltheater Mannheim
opis:

Gwiazda jest rodzajem monologu wewnętrznego, monodramem aktorki chcącej ustalić swą tożsamość, przypominającej sobie gorączkowo grane niegdyś role, gesty, słowa i fragmenty ról już zapomnianych. Jest to sztuka o miłości, o oddaleniu, upadku i odradzaniu się, o bólu, buncie, niezłomności, tęsknocie, pamięci, zgodzie i niezgodzie, o głupocie, o sukniach, o aktorach i o nas wszystkich, którzy pomimo świadomości ograniczeń i własnej ułomności nie zrezygnowali z nazwy „człowiek”. To, co tu piszę brzmi podniośle, ale Gwiazda nie boi się grać o tę stawkę najpoważniejszą, o patos, którego odwrotnością jest śmieszność.

 

Pierwsza wersja Gwiazdy była operą kameralną na głosy żeńskie i siedem instrumentów. Została skomponowana w 1981 r. na zamówienie Teatru Narodowego w Mannheim i tam po raz pierwszy wystawiona. Następne realizacje Gwiazdy miały miejsce w Theatre National de la Colline w Paryżu, Staatsoper Theater w Hamburgu oraz w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie.

 

Druga wersja Gwiazdy została skomponowana na orkiestrę symfoniczną, chór i głosy żeńskie i wystawiona w Operze Wrocławskiej w 1994 roku.

 

W trzeciej wersji (2006) występuje tylko jedna śpiewaczka. Zamiast zespołu instrumentalnego lub orkiestry solistce akompaniuje muzyka emitowana z komputera. Składa się ona z partii wszystkich instrumentów orkiestry nagranych wcześniej wokalizą przez tę samą śpiewaczkę, która kreuje główną role. Nagrane osobno partie zostały zestawione w komputerze tworząc muzykę zgodna z partytura orkiestrowa.

 

Oprócz solistki na scenie znajduje się również dwóch operatorów kamer, którzy rejestrują główną postać w trakcie jej występu, tak, że na umieszczonych na scenie ekranach widz ogląda równocześnie pewne ruchy i elementy ciała śpiewaczki.

video: