Prawykonanie koncertowe: 20-21 listopada 2004 / Théâtre Sylvia Monfort, Paryż
Pod patronatem mera Paryża, Bertranda Delanoë oraz prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego.
Z okazji setnej rocznicy urodzin Witolda Gombrowicza.
Obsada:
Iwona: Dominika Kuźniak
Król Ignacy (bas): Dariusz Machej
Królowa Małgorzata (sopran): Magdalena Barylak
Książe Filip (tenor): Adam Zdunikowski
Szambelan (baryton): Grzegorz Pazik
Iza (sopran): Joanna Tylkowska
Cyryl (kontratenor): Michał Wajda-Chłopicki
Cyprian (kontratenor): Michał Czernikowski
Ciotka Iwony I (alt): Joanna Cortés
Ciotka Iwony II (alt) – Agnieszka Dąbrowska
Dama I (alt) – Joanna Cortez
Dama II (alt) – Agnieszka Dąbrowska
Polska Orkiestra Radiowa
Dyrygent: Andrzej Straszyński
Prapremiera: 29 września 2006 / Teatr Narodowy, Festiwal Warszawska Jesień
Premiera w Operze Narodowej: 1 lutego 2007, Teatr Wielki – Opera Narodowa / Warszawa
Inscenizacja i reżyseria: Marek Weiss-Grzesiński
Dekoracje: Wiesław Olko
Kostiumy: Gosia Baczyńska, Wojciech Dziedzic
Światła: Mirosław Poznański
Soliści i orkiestra Opery Narodowej
Dyrygent: Andrzej Straszyński
Obsada:
Iwona: Kinga Preis – rola mówiona
Król Ignacy: Dariusz Machej – bas
Królowa Małgorzata: Magdalena Barylak – sopran
Książe Filip: Adam Zdunikowski – tenor
Szambelan: Artur Ruciński – baryton
Iza: Monika Ledzion – mezzosopran
Cyryl: Piotr Łykowski – kontratenor
Cyprian: Krzysztof Kur – kontratenor
Ciotka I: Joanna Cortés – alt
Ciotka II: Agnieszka Dąbrowska – alt
Libretto: Grzegorz Jarzyna i Zygmunt Krauze na podstawie dramatu Witolda Gombrowicza
Dramat Gombrowicza jest wieloznaczny; postaci i ich zachowania mogą być odczytane w różny sposób. Jest więc miejsce na interpretację. W operze muzyka przejmuje rolę interpretatora. Miałem więc wiele możliwości kształtowania sytuacji i charakterów. Wybrałem najprostszą: nie interpretować w ogóle, lecz przedstawić muzyką każdą z postaci w sposób dosłowny, najprostszy, idąc dokładnie za słowem, zgodnie z moim rozumieniem tego słowa i sytuacji. Poszedłem tą drogą, bo wierzę w siłę klasycznej budowy sztuki Gombrowicza. Mam również nadzieję, że postępując w ten sposób dałem klarowny kierunek dla każdej postaci i stworzyłem więcej miejsca dla reżysera i śpiewaków. Sztuczność – obecna w wersji teatralnej, w sposób ewidentny podkreślona jest formą operową. Forma opery jest bowiem samą sztucznością. Stwarza się w rezultacie nałożenia tych dwóch sztuczności coś, co przekształca pierwowzór teatralny w utwór operowy, zupełnie od niego niezależny.
Iwona – główna postać opery, nic nie mówi. Nie śpiewa. Wypowiada jedynie kilka słów. poprzez swoje milczenie stwarza najbardziej intrygujący węzeł dramatu. Rodzi ono napięcie miedzy Iwoną a pozostałymi osobami, prowadzące do zabójstwa, zabójstwa wreszcie spełnionego, po wielu nieudanych próbach, zabójstwa absurdalnego, na granicy groteski i surrealizmu.
„Iwona, księżniczka Burgunda” komponowana była spontanicznie, w okresie około trzech miesięcy. Nie potrafię pisać o zastosowanym „języku muzycznym” jak również o „technice” i tym podobnych sprawach. Intuicja przy tej pracy na pewno była najważniejsza.
Zygmunt Krauze
Zamów materiały: PWM